Inclusief onderwijs voor kleuters in Indonesië
Titel: Meedoen vanaf het begin
Projectnummer: 505-1388
Projectperiode: 2023-2025
Locatie: Indonesië
Budget: € 301.425
Doelgroep: Kinderen met en zonder beperking, ouders, verzorgers en docenten
Doelstellingen
- Pusat Rehabilitasi YAKKUM (PRY) ontwikkelt een model voor inclusief onderwijs voor kleuters met een beperking. Zo krijgen docenten vaardigheden om kinderen vanaf het prille begin te begeleiden.
- Docenten op 8 kleuterscholen in 5 districten in de regio Yogjakarta en Midden Java bieden inclusief onderwijs aan kinderen zodat zij echt meedoen.
- We doorbreken een taboe door lokale gemeenschappen te informeren over handicaps en het recht op onderwijs voor iedereen.
Lokale partner: Pusat Rehabilitasi YAKKUM (PRY)
Helga’s missie voor gelijke kansen
Helga is de moeder van Alice (5). Alice is haar oudste dochter, en daarnaast zorgt Helga ook voor drie andere kinderen. Alice is echter het enige kind met een beperking; ze is geboren met microcefalie, wat betekent dat ze vanaf haar geboorte een te klein hoofd heeft. Dit leidt tot een verstandelijke beperking en een vertraagde motorische ontwikkeling. Hierdoor kan Alice nog niet zelfstandig staan of lopen.
Omdat Helga in haar woonplaats Wamena, in Papoea, geen geschikte hulpmiddelen voor Alice kon vinden, ging ze op zoek naar alternatieven. Ze reisde samen met haar dochter meer dan 3.000 kilometer naar Yogyakarta, waar Alice in de speciale werkplaats van Pusat Rehabilitasi Yakkum (PRY) een prothese en andere hulpmiddelen aangemeten kreeg.
Tijdens hun verblijf deed Helga een belangrijke ontdekking: PRY heeft ook een inclusieve school. Ze vroeg voorzichtig of Alice daar eens mocht kijken. Tot haar grote vreugde werd Alice van harte welkom geheten. Helga begeleidt haar dochter nu elke dag op school. Ze had zich nooit kunnen voorstellen dat Alice in de klas mee zou kunnen doen, en ze is blij dat Alice wordt geaccepteerd en onderdeel is van de groep.
“Mensen leren hun kinderen om afstand te houden van kinderen zoals Alice, omdat ze ten onrechte denken dat ze besmettelijk is en omdat ze een afkeer hebben van haar beperking,” vertelt Helga.
Zelf is Helga ook leerkracht, en wanneer ze de school ziet, begint een idee te ontstaan. “Misschien kan ik in Wamena ook zo’n school opzetten,” verteld Helga. Ze besluit zes maanden te blijven om zoveel mogelijk te leren over inclusief onderwijs. Helga hoopt alles wat ze leert mee terug te nemen naar Wamena om daar ook een inclusieve school te beginnen.


“Ik weet niet hoe, maar het lijkt wel of God me hiernaartoe heeft geleid. Er zijn veel obstakels voor het starten van een school, dat weet ik, maar ik kan klein beginnen met Alice en andere kinderen uitnodigen. Ik ben ook leraar en waar ik vandaan kom bestaat geen inclusief onderwijs. Mijn droom is om ook iets te realiseren in mijn eigen stad voor kinderen met een beperking.”
Wat is de situatie?
Geen (gepast) onderwijs volgen omdat de kennis van docenten ontoereikend is en het lesmateriaal niet aangepast is aan jou omdat je een beperking hebt? Dat is de realiteit voor veel kinderen in Indonesië. Van de 278.8 miljoen inwoners van Indonesië, heeft meer dan 9 procent een beperking. Een kwart van hen zijn jongeren en kinderen. Door schaamte en stigma over de beperking hebben veel kinderen met een beperking in Indonesië geen toegang tot onderwijs. Ouders weten vaak ook niet welke zorg hun kind nodig heeft. Ook is deze extra zorg, zoals fysiotherapie, ergotherapie en logopedie beperkt beschikbaar. Gezinnen die in armoede leven kunnen extra kosten hiervoor niet opbrengen.
Passend onderwijs en zorg in de eerste jaren
In de afgelopen jaren zijn goede methoden ontwikkeld om te komen tot inclusiever onderwijs in Indonesië. Deze zijn echter alleen beschikbaar voor de lagere en middelbare school en niet voor de fase die hieraan voorafgaat: onderwijs voor peuters en kleuters. Het onderwijs op de dagopvang en kleuterscholen blijft beperkt tot algemeen onderwijs en het is hierdoor niet passend voor alle kinderen in de klas. Het ontbreekt eenvoudigweg aan lesmaterialen die bij ieder kind bruikbaar zijn. Door gebrek aan kennis zien docenten ook nog niet het belang om eventuele beperkingen bij kinderen te identificeren. Hierdoor worden kinderen niet doorverwezen naar zorg. Terwijl een vroeg identificatie cruciaal is, zodat ouders, leerkrachten en zorgmedewerkers de juiste ondersteuning kunnen bieden in de vroege ontwikkeling van een kind. Tenslotte speelt ook mee dat het ouders van kinderen met een beperking aan vertrouwen ontbreekt om in contact te komen met de dichtstbijzijnde kleuterschool en te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor onderwijs voor hun zoon of dochter.
Stigmatisering
Speciaal onderwijs is op dit moment de enige optie voor kinderen met een beperking maar hier worden alleen kinderen met specifieke handicaps (dove kinderen, kinderen met een visuele handicap, kinderen met een ontwikkelingsstoornis, etc.) toegelaten. Dit onderwijs is vaak ver weg en duur en daardoor niet toegankelijk voor armere gezinnen. Hoewel het enerzijds mooi is dat speciaal onderwijs bestaat draagt het ook bij aan stigmatisering en benadrukt het juist verschil.
Bewustwording
Om te zorgen dat kinderen met een beperking hun plek op school en in de maatschappij vinden, en niet uit schaamte worden verborgen voor de gemeenschap is het belangrijk om juiste informatie te delen met ouders, leerkrachten en lokale gemeenschappen over handicaps, het recht op onderwijs en toegang tot gezondheidszorg.
Inclusief onderwijs
SeeYou zet zich in voor toegankelijk en inclusief onderwijs voor de allerjongste kinderen met een beperking uit de armste gezinnen. Hiermee creëren we gelijke kansen voor alle kinderen. En krijgen kinderen met een beperking en hun ouders, van jongs af aan al de ondersteuning die bijdraagt aan deze gelijke kansen.
Onze droom
De droom van SeeYou en PRY is dat onderwijs voor de allerjongsten óók bereikbaar wordt voor kinderen met een beperking uit de armste gezinnen. Wij willen op 8 scholen een omgeving creëren waarin alle kinderen mogen leren en ontwikkelen.
Wat bereiken we met elkaar?

Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
Het project sluit nauw aan bij de duurzame ontwikkelingsdoelstelling (SDG) 4 over toegang tot inclusief onderwijs en de bevordering van mogelijkheden voor een leven lang leren, ook voor personen met een beperking. Het project sluit ook aan bij SDG 10, dat ernaar streeft om ongelijkheid tussen en binnen landen te verminderen door de sociale, economische en politieke inclusie van iedereen, inclusief personen met een beperking, te versterken en bevorderen.



Het ‘Meedoen vanaf het begin’ project in Indonesië is onderdeel van het SeeYou Learns programma. Daaronder vallen ook de Inclusief Onderwijs projecten in Ethiopië en Rwanda.
Contactpersonen: Niska Stoker (Programma Manager), Eline Binkhuysen (Relatiebeheerder)